28 maja 2025

Certyfikacja ATEX – wymagania, oznaczenia i klasyfikacja urządzeń Ex

GENEZA DYREKTYWY ATEX

Skąd pochodzi nazwa ATEX

Skrót „ATEX" pochodzi od francuskiego wyrażenia „ATmosphères EXplosibles", które oznacza atmosfery wybuchowe. W przeszłości różne przepisy w krajach Unii Europejskiej utrudniały swobodny przepływ towarów, co wymusiło ich ujednolicenie. Pierwsze przepisy dotyczące stref zagrożonych wybuchem pojawiły się w 1994 roku, a następne w 1998. Obecna dyrektywa ATEX 2014/34/UE, obowiązująca od 2016 roku, wprowadziła jednolite regulacje, opierając się na nowoczesnych zasadach tzw. „nowego podejścia".

Różnice pomiędzy dyrektywami 2014/34/UE i 94/9/WE

Nowa dyrektywa ATEX 201434UE zastąpiła poprzednią 94/9WE bez okresu przejściowego. Choć cel pozostał podobny, nowa wersja uporządkowała i uprościła kwestii formalnych oraz spójności z systemem oceny zgodności obowiązującym w UE.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRODUCENTA A DYREKTYWA ATEX

Kto odpowiada za zgodność wyrobu z ATEX?

Zgodnie z wymogami dyrektywy 2014/34/UE (ATEX), producent odpowiada za to, aby jego produkt spełniał normy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Obowiązek oceny zgodności

Każde urządzenie musi przejść proces oceny zgodności. Proces zgodności ma być zgodny z zasadami projektowania i wykonania dla środowisk zagrożonych wybuchem. Zasady te określone są w przepisach i normach zharmonizowanymi.

PROCES CERTYFIKACJI I WSPARCIE TECHNICZNE

Etapy certyfikacji ATEX

Pomagamy przejść przez cały proces: od wyboru właściwych modułów oceny zgodności, poprzez przygotowanie wymaganej dokumentacji, aż do certyfikacji i wdrożenia wyrobu do produkcji.

Kategorie certyfikowanych urządzeń

W naszej ofercie znajdują się wszystkie kategorie urządzeń przeciwwybuchowych:

Sprzęt elektryczny
Sprzęt nieelektryczny
Komponenty
Aparatura sterująca, zabezpieczająca i regulacyjna
Systemy ochronne

Zakres usług certyfikacyjnych ATEX w IBPEX

Dokładne sprawdzenie kompletności i zgodności dokumentacji z wymogami dyrektywy
Analiza i dobór odpowiednich środków zabezpieczeń przeciwwybuchowych
Ocena ryzyka zapłonu dla urządzeń nieelektrycznych
Przygotowanie rozwiązań bezpieczeństwa dla urządzeń elektrycznych
Przeprowadzenie niezbędnych badań i
Pomoc przy formalnościach związanych z certyfikacją ATEX
Weryfikacja poprawności deklaracji zgodności UE
Ocena i kontrola systemu zapewnienia jakości produkcji lub systemu wewnętrznej kontroli procesu produkcyjnego

ZASTOSOWANIE I KLASYFIKACJA URZĄDZEŃ Ex

Gdzie stosuje się urządzenia ATEX

Produkty oznaczone certyfikatem ATEX przeznaczone są do eksploatacji w miejscach, gdzie występuje zagrożenie wybuchem. Znajdują zastosowanie w wielu sektorach: przemysł gazowy, petrochemiczny, recykling, pożarnictwo, przemysł naftowy, chemiczny, farmaceutyczny, a także w górnictwie, elektrowniach, na stacjach benzynowych, w cukrowniach, lakierniach, warsztatach samochodowych oraz w produkcji detergentów i rozpuszczalników.

Grupy urządzeń Ex

Sprzęt dopuszczony do pracy w strefach zagrożonych wybuchem jest projektowany i certyfikowany zgodnie z normami ATEX, by minimalizować ryzyko wybuchu. Dyrektywa ATEX 94/9/WE wyróżnia dwie grupy urządzeń:

Grupa I: Urządzenia przeznaczone do pracy w kopalniach podziemnych i na powierzchni, gdzie występuje ryzyko wybuchu metanu lub pyłu węglowego.
Grupa II: Urządzenia stosowane w innych gałęziach przemysłu, gdzie mogą wystąpić strefy zagrożone wybuchem.

DOBÓR URZĄDZEŃ DO STREFY Ex

Co należy uwzględnić przy doborze?

Przy wyborze sprzętu do pracy w strefach zagrożonych wybuchem należy uwzględnić:

Rodzaj substancji stwarzającej zagrożenie (gazy, pary, mgły czy pyły)
Klasyfikację strefy (0, 1, 2 dla gazów; 20, 21, 22 dla pyłów) opartą na częstotliwości i czasie występowania atmosfery wybuchowej
Odpowiednią kategorię urządzenia według klasyfikacji ATEX, która określa jego wytrzymałość na warunki wybuchowe

OZNACZENIA ATEX JAK JE ODCZYTYWAĆ

Co zawiera oznaczenie urządzeń?

Sprzęt spełniający normy ATEX jest oznaczony specjalnym kodem literowo-cyfrowym zawierającym:

Znak CE wraz z numerem jednostki notyfikującej, potwierdzający zgodność z dyrektywami
Symbol EX, wskazujący przeznaczenie do pracy w atmosferach wybuchowych
Grupę i kategorię urządzenia (np. I lub II oraz 1G, 2D itd.), które wskazują na poziom ryzyka i rodzaj zagrożenia
Rodzaj zastosowanej ochrony przeciwwybuchowej

KATEGORIE I GRUPY URZĄDZEŃ

Oznaczenia urządzeń przeciwwybuchowych (EX) odpowiadają na kluczowe pytania dotyczące przeznaczenia i poziomu ochrony przed wybuchem urządzeń. Zgodne z dyrektywą ATEX 2014/34/UE oznaczenia są standardowe w całej Unii Europejskiej, podają szczegółowe informacje o urządzeniu czylijego kategorię, grupę 1 stopień ochrony.

Grupa urządzeń (I lub II):

Grupa I – Urządzenia wykorzystywane w kopalniach podziemnych, gdzie istnieje zagrożenie wybuchem metanu i pyłu węglowego.

Grupa II – Urządzenia wykorzystywane w przestrzeniach zagrożonych wybuchem w innych gałęziach przemysłu, np. w przemyśle chemicznym, petrochemicznym czy spożywczym.