Różnice Ocena Zagrożenia Wybuchem a Ocena Ryzyka Wybuchu.

Celem nadrzędnym oceny jest klasyfikacja pomieszczeń pod względem zagrożenia wybuchem oraz, i zarazem poprzez, identyfikację i określenie miejsc oraz sytuacji, w których może wystąpić atmosfera wybuchowa.

Ocena Zagrożenia Wybuchem (OZW) nie ocenia prawdopodobieństwa ani skutków wybuchu, tylko wskazuje potencjalne obszary zagrożenia. Skupia się natomiast na zagadnieniach wymaganych Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji datowanego na 7 czerwca 2010 r.

Wskazując na cel OZW oraz wymagania prawne w tym zakresie, w zasadzie nie ma podstaw ani celu by opracowywać OZW w przypadkach gdy nie mamy do czynienia z pomieszczeniami czy budynkami. Określenie maksymalnego przyrosty ciśnienia w pomieszczeniu lub wydzielonej przestrzeni można z sensem fizycznym (inżynierskim), za pomocą wskazanych w rozporządzeniu metod obliczeniowych, wykonać jedynie wówczas, gdy taka wydzielona przestrzeń istnieje. W takim przypadku podstawowy cel opracowania, tzn. weryfikacja czy pomieszczenie jest zagrożone wybuchem czy nie, może być zrealizowany. 

OZW skupia się na identyfikacji źródeł zapłonu, rodzaju materiałów palnych (gazów, cieczy, pyłów) oraz warunków, w których mogą one tworzyć atmosferę wybuchową. 

W wyniku oceny opracowuje się klasyfikację stref zagrożenia wybuchem (tzw. strefy Ex) zgodnie z wymaganiami norm (np. PN-EN 60079-10-1) lub innych standardów technicznych bądź Rozporządzeń oraz wykonuje się ich prezentację graficzną. Identyfikuje się źródła zapłonu ale bez analizy prawdopodobieństwa ich występowania i bez oceny ich efektywności oraz co najważniejsze, klasyfikuje się pomieszczenia pod względem zagrożenia wybuchem poprzez ilościowe ujęcie: określany jest maksymalny przyrost ciśnienia w pomieszczeniu lub maksymalna masa substancji palnej. Ocena zagrożenia wybuchem może być zrealizowana jako część ORW, uzupełniając ją jedynie o klasyfikację pomieszczeń pod względem zagrożenia wybuchem. 

Ocena Ryzyka Wybuchu (ORW)

Cel oceny ryzyka wybuchu

Jest oceną prawdopodobieństwa wystąpienia wybuchu oraz potencjalnych skutków tego zdarzenia. Ocena Ryzyka Wybuchu uwzględnia nie tylko analizę zagrożeń, ale idzie o krok dalej, oceniając też zastosowane środki ochronne. W efekcie dąży do nadrzędnego celu jakim jest określenie poziomu ryzyka wystąpienia wybuchu oraz jego konsekwencji. Dzięki temu ORW pozwala określić poziom bezpieczeństwa instalacji oraz zidentyfikować obszary wymagające działań. 

Ocena Ryzyka Wybuchu obejmuje identyfikację zagrożeń, ocenę prawdopodobieństwa ich wystąpienia, oraz analizę potencjalnych skutków wybuchu (np. straty materialne, zagrożenie dla ludzi). Uwzględnia również istniejące środki ochrony oraz ich skuteczność.

Wynik oceny ryzyka wybuchu

Wynikiem Oceny Ryzyka Wybuchu są wyznaczone poziomy ryzyka dla poszczególnych części, obszarów lub węzłów instalacji które pomagają określić, czy konieczne są dodatkowe środki ochronne i jakie działania prewencyjne należy podjąć, aby zminimalizować ryzyko do poziomu uznanego za akceptowalny.

Porównanie oceny ryzyka wybuchu z oceną zagrożenia wybuchem

Podsumowując, ocena zagrożenia wybuchem identyfikuje miejsca i warunki sprzyjające powstaniu atmosfery wybuchowej po to, aby opracować scenariusze możliwego uwolnienia substancji palnej. W efekcie można przeprowadzić klasyfikację pomieszczenia (czy jest zagrożone wybuchem czy nie) i w konsekwencji ewentualnie wdrożyć odpowiednie, wymagane prawem działania. Ocena Zagrożenia Wybuchem pozwala na zbadanie czy będziemy mieli do czynienia ze strefami zagrożenia wybuchem i czy powinniśmy podejmować dalej idące działania, jak np: opracowanie Ocena Ryzyka Wybuchu oraz DZPW ( Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem).

Natomiast Ocena Ryzyka Wybuchu zawiera co do zasady wszystkie elementy Oceny Zagrożenia Wybuchem (z wyłączeniem klasyfikacji pomieszczeń pod względem zagrożenia wybuchem) ponad to uwzględnia prawdopodobieństwo i potencjalne skutki wybuchu oraz analizuje potrzebę wprowadzenia dodatkowych zabezpieczeń. Jest w efekcie dalej idącą analizą pozwalającą na określenie czy analizowana, istniejąca relacja: proces technologiczny - substancja palna - źródło zapłonu - środki ochronne, pozwala osiągnąć akceptowalny poziom ryzyka.